Hidroelektrik santraller (HES), yenilenebilir enerji kaynakları arasında önemli bir yere sahiptir. Ancak, HES projelerinin çevresel etkilerini azaltmak ve nehir ekosistemlerini korumak amacıyla uygulanması gereken can suyu miktarı konusunda mevcut düzenlemelerin yetersiz olduğu tartışılmaktadır. Şu anda yürürlükte olan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği'ne göre, hidroelektrik santral projelerinde akarsu ekosisteminin devamlılığını sağlamak amacıyla, su kaynağının doğal akışının %10'undan az olmamak üzere yeterli miktarda can suyu bırakılması zorunludur. Ancak, bu oranın nehir ekosistemlerinin korunması için yeterli olmadığı, can suyu miktarının en az %20 olması gerektiği görüşü giderek daha fazla destek bulmaktadır.

Mevcut Durum ve Sorunlar

Mevcut düzenlemelere göre belirlenen %10'luk can suyu miktarı, genellikle nehir ekosistemlerinin sağlığını korumakta yetersiz kalmaktadır. Su miktarının yetersiz olması, nehir yatağındaki bitki ve hayvan türlerinin yaşamını olumsuz etkilemekte, biyolojik çeşitliliğin azalmasına neden olmaktadır. Özellikle kurak mevsimlerde bu yetersizlik daha belirgin hale gelmekte, balıkların üreme alanları zarar görmekte ve su kalitesi düşmektedir.

Neden %20 Can Suyu Miktarı?

1. Ekosistem Sağlığı ve Biyolojik Çeşitlilik: Nehir ekosistemleri, su miktarının azalmasıyla birlikte ciddi bir tehdit altına girmektedir. %20 can suyu miktarı, ekosistemlerin daha dengeli bir şekilde korunmasını sağlayarak, bitki ve hayvan türlerinin yaşam alanlarını korur.

2. Su Kalitesi ve Doğal Filtrasyon: Yeterli miktarda suyun nehir yatağında akması, su kalitesini artırır. Doğal filtrasyon süreçleri daha etkin çalışır, böylece kirleticilerin yoğunluğu azalır.

3. Toplum ve Ekonomiye Katkı: Sağlıklı nehir ekosistemleri, çevresindeki topluluklar için ekonomik ve sosyal faydalar sağlar. Balıkçılık, turizm ve rekreasyon faaliyetleri için daha uygun ortamlar yaratır.

4. İklim Değişikliği ile Mücadele: İklim değişikliği ile mücadelede, su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi önemlidir. Yeterli miktarda can suyu bırakmak, su kaynaklarının kuraklık ve aşırı hava olaylarına karşı dirençli olmasını sağlar.

Öneriler ve Sonuç

Mevcut %10'luk can suyu miktarının artırılması, nehir ekosistemlerinin korunması ve sürdürülebilir enerji üretimi için kritik bir adımdır. Bu nedenle, HES projelerinde can suyu miktarının en az %20 olması yönünde düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Bu sayede, hem doğal yaşamın korunması sağlanacak hem de uzun vadede çevresel ve ekonomik faydalar elde edilecektir.

Sonuç olarak, hidroelektrik santrallerin çevresel etkilerini azaltmak ve nehir ekosistemlerini korumak için can suyu miktarının %20'ye çıkarılması kaçınılmaz bir gerekliliktir. Bu adım, sürdürülebilir bir geleceğe katkı sağlamak adına önemli bir dönüşüm olacaktır.